زیکو که با نام پله سفید هم خوانده میشود، یکی از محبوبترین بازیکنان برزیل در دهه ۷۰ و ۸۰ بود. او در ۸۸ بازی برای تیم ملی این کشور، ۶۶ گل وارد دروازه حریفان کرد. وی از سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۸۳ و از ۱۹۸۵ تا ۱۹۸۹ در باشگاه فلامینگو در ریو دو ژانیرو بازی میکرد. در این بین در ایتالیا هم با تیم اودینزه کالچو قرارداد داشت. وی هم مانند پله، در باشگاه و نیز تیم ملی، پیراهن اسطورهای شماره ۱۰ را به تن میکرد.
ویژگی او ضربات آزادی بود که از فاصله ۱۸ تا ۳۰ متری میزد. او تا امروز هم یکی از بهترین کاشتهزنهای دنیاست. او از سوی پله در فیفا ۱۰۰ قرار گرفت، فهرستی شامل ۱۲۵ فوتبالیست برتر دنیا که هنوز در قید حیات هستند.
فعالیت به عنوان بازیکن
فلامینگو
زیکو بیشترین دوران بازیاش را در فلامینگو سپری کرد. او در این تیم،۵۶۸ گل در ۷۶۵ بازی زد، یعنی میانگین ۷۴/۰ گل در هر بازی. او از ابتدا پیراهن شماره ۱۰ را به تن کرد. وی با فلامینگو چهار بار (۱۹۸۰، ۱۹۸۲، ۱۹۸۳، ۱۹۸۷) قهرمان برزیل شد. به علاوه در سال ۱۹۸۱ اولین، و تاکنون تنها جام باشگاهی جهان را با این تیم فتح کرد.
جامهای جهانی
ستاره بینالمللی زیکو در جام جهانی ۱۹۷۸ در آرژانتین طلوع کرد، گرچه در آنجا هنوز زیر سایه سلف خود در مرکز خط میانی تیم، روبرتو ریوهلینو قرار داشت. برزیل در آن جام سوم شد، اما زیکو در تمام بازیها روی نیمکت نشسته بود.
در جام جهانی ۱۹۸۲ در اسپانیا، به عنوان بهترین کارگردان خط میانی آن زمان دنیا حضور یافت و برزیل هم در آن جام، با وجود مصدومیت مهاجمانش، کارهکا و رینالدو، بخت اول قهرمانی محسوب میشد. زیکو در کنار سوکراتس، فالکائو و تونینیو سرز، یکی از چهار بازیکن رویایی بهترین خط میانی تاریخ فوتبال برزیل را تشکیل میداد. در این جام زیکو چهار گل زد و برزیل ۳ بر ۱ بر آرژانتین، مدافع عنوان قهرمانی غلبه کرد، اما در مرحله بعدی ۲ بر ۳ از ایتالیا که بعد هم قهرمان جهان شد، شکست خورد. نمایش برزیل در این بازی مورد انتقادات شدیدی قرار گرفت: یک تساوی کافی بود تا برزیل به مرحله نیمه نهایی صعود کند. با وجود شکست، از تیم سال ۸۲ برزیل، تحت رهبری تله سانتانا، در کنار تیم سال ۱۹۷۰ که در مکزیک قهرمان جهان شد، به عنوان بهترین تیمهای تاریخ فوتبال برزیل یاد میشود. زیکو در این باره میگوید: " تیم رویایی ما، بهترین تیم تمام دوران برزیل بود. شکست ما برای کل دنیای فوتبال بد بود، چراکه فوتبال در مسیر اشتباهی افتاده بود ".
در جام جهانی فوتبال ۱۹۸۶ در مکزیک، بازهم زیکو یکی از برترین بازیکنان جهان بود، با این حال ستاره او در حال افول بود. به دلیل مصدومیت در بیشتر بازیها نتوانست حاضر باشد و فقط دقایقی کوتاهی به عنوان یار جایگزین به میدان میآمد. حتی در دیدار پرهیجان مرحله یک چهارم نهایی در مقابل فرانسه هم نتوانست تاثیری در نتیجه بازی داشته باشد. وی در دقیقه ۷۲ به جای مولر وارد زمین شد، در دقیقه ۸۲، ضربه پنالتیاش را ژول باتس، دروازه بان فرانسه مهار کرد. این بازی با پیروزی ۵ بر ۴ فرانسه در ضربات پنالتی و حذف برزیل به پایان رسید.
اودینزه کالچو
زیکو با پیوستن به باشگاه اودینزه کالچو ایتالیا، باعث رشد چشمگیر کیفیت بازی این تیم شد. این شهر و باشگاهش با ورود او پیشرفت زیادی کردند. شاهد این تغییر هم لوئیجی مافی، روزنامهنگار ایتالیایی بود: " برای ما مردم ایالت فریال، زیکو مانند کی موتور فراری در بدنه یک فولکس واگن است. ما تنها جایی در دنیا هستیم که چنین اومبیل گرانقیمت و در عین حال غیرممکنی در اختیار داریم ".
هواداران این تیم انتظارات زیادی از زیکو داشتند و حتی او را تهدید هم میکردند که حتی حاضرند تحت سلطه اتریش درآیند، اما بدون زیکو بازی نکنند ( فریال تا سال ۱۸۶۶ تحت سلطه کشور اتریش بود). وقتی او به اودینزه میرفت، در حدود ۲۰۰۰ نفر در فرودگاه به استقبالش آمده بودند.
آنچه که خیلیها نمیدانند، گلهای زیاد و بسیار زیبایی است که زیکو برای این تیم به ثمر رسانده است. در یک فصل، تنها یک گل از آقای گل آن فصل ایتالیا کمتر زد، در حالی که ده بازی هم کمتر از او انجام داده بود.
مربیگری
زیکو که در کنار میشل پلاتینی و دیگو مارادونا، یکی از بهترین هافبکهای جهان در زمان خود بود، برای اولین بار در سال ۱۹۹۰ بدون قهرمانی در جام جهانی به فعالیت خود به عنوان بازیکن پایان داد و برای مدت کوتاهی در وزارت ورزش برزیل مشغول کار شد و کمی بعد از آن به عنوان بازیکن به کاشیما آنتلرز در جی لیگ ژاپن رفت.
کاشیما آنتلرز
سال ۱۹۹۴ به نیمکت کاشیما رفت و به عنوان مدیر فنی به فعالیت پرداخت. این تیم موفق شد با زیکو از دسته دوم به دسته اول صعود کند و به همین خاطر هم این شهر کوچک به عنوان یکی از شهرهای میزبان جام جهانی ۲۰۰۲ انتخاب شد.
برزیل
زیکو در سال ۱۹۹۸ دستیار و مدیر ورزشی تیم ملی برزیل شد.
ژاپن
پس از جام جهانی ۲۰۰۲، زیکو به عنوان سرمربی تیم ملی فوتبال ژاپن، جانشین فیلیپ تروسیه فرانسوی شد که این تیم رده سومی جهان را تا مرحله یک هشتم نهایی جام جهانی رسانده بود. زیکو با وجود این که نمیتوانست به زبان ژاپنی صحبت کند، توانست در ابتدا انتظارات ژاپنیها را برآورده کند، بهخصوص با چندین پیروزی خارج از خانه در مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۶ در بخش آسیا. گرچه خود جام جهانی، در کمال ناباوری برای ژاپن به پایان رسید.
فنرباغچه استانبول
در ۴ جولای ۲۰۰۶، زیکو مربی فنرباغچه شد. در صل ۰۷/۲۰۰۶ با این تیم قهرمان لیگ فوتبال ترکیه شد و در فصل ۰۸/۲۰۰۷ به مرحله یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان اروپا رسید.
ملیپوش سابق برزیل، بعد از شکست مذاکرات با مسئولین این باشگاه، در ۱۰ ژوئن ۲۰۰۸ این تیم را ترک کرد.
بنیادکار تاشکند
وی از سپتامبر ۲۰۰۸ تا ژانویه ۲۰۰۹ مربی بنیادکار تاشکند ازبکستان بود.
زسکا مسکو
زیکو از سال ۲۰۰۹ نیز در روسیه سرمربی تیم زسکا مسکو شده است.
عناوین و افتخارات
۱۹۸۰، ۱۹۸۲، ۱۹۸۳، ۱۹۸۷، قهرمان برزیل با فلامینگو
۱۹۸۱، قهرمان باشگاههای جهان و قهرمان جام لیبرتادورس با فلامینگو
افتخارات شخصی
۱۹۷۷، فوتبالیست سال آمریکای جنوبی
۱۹۸۰، آقای گل برزیل
۱۹۸۱، فوتبالیست سال آمریکای جنوبی و فوتبالیست سال جهان
۱۹۸۲، فوتبالیست سال آمریکای جنوبی
۱۹۸۳، فوتبالیست سال جهان (غیررسمی)
۱۹۸۴، بازیکن سال ایتالیا
۱۹۹۵، بهترین بازیکن جام جهانی فوتبال ساحلی
شماره ۹ فهرست برترین بازیکنان جهان از سوی مجله فرانس فوتبال
شماره ۱۴ فهرست برترین بازیکنان قرن جهان از سوی IFFHS
عضو فیفا ۱۰۰
افتخارات به عنوان مربی
۲۰۰۴، قهرمانی آسیا با ژاپن
۲۰۰۷، قهرمان باشگاههای ترکیه و قهرمان سوپرجام ترکیه با فنرباغچه و انتخاب به عنوان برترین مربی سال ترکیه
۲۰۰۸، راهیابی به مرحله یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان اروپا با فنرباغچه
۲۰۰۹، قهرمان جام حذفی و سوپرجام روسیه با زسکا مسکو
زیکو از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۱ در دوران ریاست جمهوری فرناندو کولور، وزیر ورزش برزیل بود و بعدها مدیر فنی تیم فوتبال کاشیما شد